Ispanak değil çevresi kötü

İstanbul’da 108 kişinin zehirlendiği ‘ıspanak’ vakasının arkasından ‘yabancı zehirli otlar’ çıktı. Zehirlenme vakasına, ıspanaklara karışan ‘patlıcangiller’ familyasından, atropin ve scopalamin içeren zehirli bitkilerin neden olduğu anlaşıldı.

İSTANBUL Valiliği İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, ıspanaktan kaynaklandığı iddia edilen zehirlenme şüphesi üzerine, sağlık kuruluşlarına başvuru yapanların ürün satın aldıkları satış noktalarından taze ıspanak, evlerden ise pişmiş ıspanak yemeği numunesi alarak analiz yaptı. Yapılan tespitlerde de zehirlenmeye, ıspanaklara karışan patlıcangiller familyasından, atropin ve scopalamin içeren yabancı otların neden olduğu belirtildi. Uzmanlar ise İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün açıklamasını şöyle değerlendirdi:

‘ÖLÜMCÜL OLABİLİR’

- Doç. Dr. Yasin Emre Kitiş (Yabancı otlar uzmanı): Genelde morfolojik olarak birbirine yakın türler oluyor. Öncesinde bir ot mücadelesi yapılmamışsa hasat esnasında bu otlar da toplanan ürüne karışıyor. Bu sadece ıspanak için geçerli değil. Diğer yaprağı yenen sebzeler için de aynı durum söz konusu. Özellikle roka, maydanoz, tere gibi sebzeler içine karışabiliyor. Bu yabancı otlar ayrıkotu, yılanyastığı, sinirotu, tarla sarmaşığı, bazı üçgül türleri, sirkenotu olabilir. İstanbul’daki zehirlenmelerdeki olağan şüpheliler de bunlardan biri olur. Çünkü bunlar kültür bitkileri içinde de olabilir. Bu yabancı otlardan bazıları tüketildiği miktara ve tüketen kişinin yaşı ve sağlık durumuna bağlı olarak ölümcül olabilir. Bu tür vakalar genelde doğadan (mantar gibi) toplanan otların yenmesi neticesinde olur. Manav ürünü tüketiminden kaynaklanan zehirlenmeler çok çok nadir durumlardır...Prof. Dr. Ramazan Canhilal (Erciyes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi): Bazı otların zehirli olduğunu biliyoruz ama bu zamana kadar böyle bir ottan zehirlenme çok fazla rastlanılan bir olay değil. Hangi ottan nasıl bir zehirlenme olduğu kesin olarak incelenmesi lazım.  İnsan ve çevre sağlığı için bugün Türkiye’deki en hayati konu bu tarım ilaçlarının (pestisit) kullanımıdır.

‘AYNI MANTARDAKİ GİBİ’

- Prof. Dr. Hüseyin Basım (Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Uzmanı): Açıklama, ıspanağın arasına karışmış yabancı otlar ve onların içeriğinde olan alkoloitler (zehirli maddeleri) işaret ediyor. Atropin de bunlardan birisi. Bu bitkinin kendi metabolizmasında var. Mantarlardaki gibi... Açıklamayı esas alırsak, orada bir pestisit şüphesinden bahsedilmiyor. Burada ıspanağa benzer zehirli bir ottan kaynaklanan zehirlenme olduğunu görüyoruz. Burada en temel önlem iyi bir dikkattir. Yani ıspanakla ıspanak olmayan yabancı otu iyi ayırt etmek gerekir. - 

25 KİŞİ TABURCU

- Hastaneye başvuran 44 kişi 25’i ayakta tedavi edilip taburcu edildi. Geriye kalan 19 kişinin takibi ve tedavisi acil gözlem servislerinde yapılırken, 9 yaşındaki erkek çocuk ise ailenin isteği üzerine özel bir hastaneye sevk edildi.

‘O OTA BENZİYOR’

- ZİRAAT Mühendisleri Odası Başkanı Özden Güngör, İstanbul’da yaşanan ıspanak zehirlenmelerinde en büyük şüphelinin güzelavratotu (atropa belladonna) olduğunu belirterek, “İstanbul Büyükşehir Belediyesi Gıda Dairesi Başkanlığı birçok marketten ıspanak örnekleri aldı. Bu örneklerin arasından güzelavratotu çıktı” dedi. Güngör, şunları söyledi:

“Güzelavratotu, ıspanağa çok benzer ancak tüketilmesi durumunda insanı zehirler. Şu anda hastanelerden gelen bilgiye göre, hastalardaki belirtiler halüsinasyon, vücutta kızarıklık, hipertansiyon, gözde bulanıklık, idrarda problem gibi görünüyor.”

TEZGÂHTA KALDI

- ISPANAK haberlerinin ardından dün Esenyurt’ta kurulan semt pazarında ıspanaklar tezgâhlarda kaldı. Zehirlenmekten korkan vatandaş ıspanak almayınca normalde 3-4 lira olan ıspanağın kilosu 2 liraya kadar düştü. Esenyurt semt pazarında 2 tane büyük tezgâhı olduğunu söyleyen Bülent Türken, “Normalde 500 kiloya kadar satıyordum. Bugün sadece 10 kilo satabildim. Onu da haberleri görmeyenler aldı zaten. Ispanağın etkisi diğer sebzelere de yansıdı” dedi. 30 yıllık pazarcı olduğunu söyleyen Enis Aytekin ise “Şimdiye kadar ıspanağın zehirlediğini duymadım” diye konuştu. 

TEKİRDAĞ’A DA SIÇRADI: 40 KİŞİ

- TEKİRDAĞ İl Sağlık Müdürlüğü’nce de kentte önceki akşam ıspanak yedikten sonra 40 kişinin, zehirlenme şüphesiyle hastanelere başvurduğu açıklandı. Açıklamada şöyle denildi: “Herhangi bir hayati tehlikesi olmayan 40 hastamızdan 39'u tedavilerinin ardından taburcu edilmiş olup, 1 hastamızın tedavisi devam etmektedir. İl Sağlık Müdürlüğümüz tarafından başlatılan incelemede, benzer şikâyetleri olan hastalarımızın ortak noktalarının ıspanak yemekleri olmasından dolayı bu alana yoğunlaşılmıştır. İlçe Tarım Müdürlüğü ekiplerince numune alınmış ancak tetkikler henüz sonuçlanmamıştır. Dolayısıyla hastalarımızın şikâyetlerinin kesin nedeni, tetkikler sonuçlandığında belirlenmiş olacaktır. İl Sağlık ve İl Tarım Müdürlüklerimiz olayı titizlikle takip etmektedir.”-